Işık ve Gölge
Işık gölge : Hepsi de aynı büyüklükte üç tane mukavva bulabilirseniz, şöyle bir deney yapabilirsiniz. Işığın nasıl bir etki yaptığını bu deney size açıkça gösterecektir.
Işık gölge deneyleri
Bir çiviyle bu mukavvaların ortasına birer delik açınız. Mukavvalardan birinin karşısına kuvvetli bir ışık korsanız, ortadaki deliğin bulunduğu yerde parlak bir nokta görürsünüz. Elbette burası, delikten ışık gelen yerdir.
İki karış arkaya koyduğunuz ikinci mukavvada ki delikten o ışığa bakarsanız ne olur? Işığı görebilmek için ikinci mukavvayı sağa, sola biraz kaydırmanız gerekir, çünkü bu deliklerin aynı hizaya gelmesi gereklidir. Bu kolay bir iş olmadığı için deneyi masa üzerinde yapınız. Eğer delikler aynı hizada olmazsa parlak noktayı göremezsiniz.
Şimdi bu deneyi üç mukavvayla yapınız. Arka arkaya koyduğunuz bu üç mukavvadaki deliklerden ışığı görüp göremediğinize bakınız. Mukavvaları dik tutabilmek için kitap ya da başka şeylerle destek yapmanız faydalı olur. Bu deneyde de ışığı görebilmek için deliklerin aynı hizada bulunmaları gerekmektedir. Bunların aynı hizada olup olmadığını
anlamak için aralarından bir iplik geçirip, bu ipliği germeniz yeter.
Bu deney bize gösteriyor ki, ışık doğru bir yolla yayılır.
Işık ve gölge deneyleri
Bu yüzden ancak mukavvalardaki delikler tek bir doğru üzerindeyseler, en arkadaki kartonun deliğinden, öndeki ışığı görebilirsiniz.
Işık her zaman böyle, yani doğru yolla yayılır. Güneş ışığı bir perde deliğinden ya da ağacın yaprakları arasından süzüldüğü zaman da bunu açıkça görebilirsiniz.
Bir odanın bir ucunda durup öbür uçtaki duvara doğru el fenerinizi yaktığınız zaman, bir elinizi ‘bu ışığın önüne getirince ne olur, hepiniz bilirsiniz. Elinizin gölgesi duvara düşer. Ama gölgelerin, sadece, ışık doğru yolla yayılacağı için meydana geldiğini şimdiye kadar hiç düşünmüş müydünüz?
Işık elinizdeki fenerden düz çizgiler boyunca çıkmaktadır. Öbür eliniz bu ışıktan bir kısmının duvara gitmesine engel olmakta, bu yüzden ışık alamayan yerler karanlık kalmaktadır. Bu karanlık yer, yani gölge tıpkı elinizin biçimindedir. Çünkü ışık doğru yolla yayılır.
Bu doğru çizgi ışığın fenerden parmağınızın ucuna, oradan da duvara giderken geçtiği yoldur. Aynı doğrultuda tutulan mukavvaların deliklerinden ışık geçmesiyle bu deney arasında hiç bir fark yoktur. İkisinde de aynı şey olmaktadır.
Elinizin büyüklüğüne göre fener oldukça küçük bir ışık sayılır.
Işık gölge ve Güneş tutulması
Güneş tutulması diye bir olaydan söz edildiğini duymuşsunuzdur. Işık gölge olayıdır bu. Biliyorsunuz ki, dünya güneşin, ay da dünyanın etrafında dolanırlar. Işte bu dolanışlar sırasında bazen ay, dünya ile güneş arasına girer. O sırada el feneri ve elimizle yaptığımız deneydeki olaya benzer bir sonuç doğar. Dünyamıza güneşten gelen ışınlar yerine, ayın gölgesi düşer. Çok eskiden insanlar güneş tutulması karşısında korkuya kapılırlardı. Oysa bugün ‘bilginler güneşin niçin tutulduğunu açıklamışlardır.
lşık daima doğru yolla yayıldığı için önüne bir şey çıktığı zaman yoluna devam edemez, bu yüzden de karşıya o araya giren şeyin gölgesini düşürür. Güneş tutulmasında da, dünya ile güneş arasına girer.
Işık kaynağı büyük ya da birden fazla olursa, yarı gölge de oluşur.
Işık gölgenin oluşumunu öğrendik . Şimdi sıra geldi Resim de ışık ve gölgeye.
