Dünyanın şekli ve hareketleri

İnsanlar binlerce yıldan beri dünyanın şekliyle ilgilenmişlerdir. Fenikeliler dünyayı, büyük denizlerle çevrili çok büyük bir tekerlek şeklinde tasawur ediyorlardı. Dünyanın küre şeklinde olduğunu eski Yunan bilginlerinden Aristo, Milattan 500 yıl önce açıklamıştır. Ortaçağda ve daha çok Yeniçağda yapılan incelemeler dünyanın küre şeklinde olduğunu ortaya koydu. Dünyanın yuvarlak olduğunu gösteren çeşitli kanıtlar vardır:

Dünyanın şekli ve sonuçları

1 – Bir gemi ufka doğru uzaklaşırken, hangi yöne doğru giderse gitsin, hep teknesi direğinden önce gözden kaybolur, ki bu da dünyanın her yönde yuvarlak olduğunu gösterir.

2-Bir uçak ya da bir uzay aracıyla yükseldikçe gökle yerin birleşmiş gibi görünen ufuk dairesi gittikçe genişler. Ufkun daire şeklinde genişlemesi dünyanın yuvarlaklığını açıklar.
3 Dünyanın üzerinden bir yerden hep aynı yöne gidilirse, sonunda aynı yere dönülür. Böyle geziyi ilk kez XVI. yüzyılda Magellan adında Portekizli gemici ve arkadaşları yapmışlardır;
4 Dünya bir küre biçiminde olduğundan ve batıdan doğuya doğru döndüğü için, güneş, doğudaki yerlerden daha önce doğar ve daha önce batar. Örneğin Türkiye’de güneş İngiltere’ye göre iki saat önce doğar ve iki saat önce batar.
Dünyanın küre şeklinde olduğunu bize en iyi anlatan, uzay araçlarının çektiği fotoğraflardır. Bu fotoğraflar dünyanın yuvarlak olduğunu göstermektedir.

Fakat dünya tam bir küre şeklinde değildir. Gerçekte kutuplar hafif basıktır. Ekvator tarafları da biraz şişkincedir.
Dünyayı kutuplara göre iki eşit parçaya bölen çembere ekvator denir. Ekvator, dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit yarım küreye ayırır.
Birbirine eşit olan meridyenler 360 tane yarımdairedir. Başlangıç meridyeni Londra’da Griniç gözlemevinden geçtiği kabul edilen meridyendir. Bu meridyen 0° olcrok gösterilir. Bunun doğusunda kalana doğu batısında kalana da batı yarımküresi denir. Aynı meridyen üzerinde olan yerlerde güneş aynı saatta doğar ve batar. Paralel ve meridyen daireleri dereceyle gösterilmiştir.