Deprem nedir? Deprem Nasıl oluşur ?
Deprem nedir düşünelim… Diyelim ki, bir sokakta yürüyorsunuz. Birden topuklarınıza sanki çekiçle vuruluyormuş gibi bir şey hissediyorsunuz; bir dakikada iki yüz çekiç vuruşu! Ya da diyelim ki, yatağınızda yatıyorsunuz. Birden yastığınız sarsılır. Yatağınızın altına gizlenen biri şaka yapıyor sanırsınız. Ya da diyelim ki, pencerenizin önünde durmuş, karşıdaki evin duvarını onaran işçileri seyrediyorsunuz. Birden işçilerin tırmanmış olduğu tahta merdiven sallanmaya başlıyor, arkasından duvarda bir yarık açılıyor, sonra birden kapanıyor, yine açılıyor.
İşte bir deprem olduğu zaman bu çeşit korkutucu olaylar herkesin başına gelir.
Bugün tabiatın meydana getirebileceği çeşitli tehlikeleri önceden sezebiliyor, hazırlıklı olabiliyoruz. Örneğin kasırga sırasında rüzgar ve deniz dalgaları çok yıkıcı etkiler yapabilir. Fakat artık bugün yaklaşan bir kasırgayı en az iki’ saat öncesinden izleyebiliyor ve daha bulunduğumuz şehre gelmeden onun yıkıcı etkilerine karşı az çok hazırlıklı olabiliyoruz. Yanardağlar da, tıpkı eski Roma devrinde Vezüv’ün Pompei şehrini lav yığınları altında bırakması gibi, birden patlayabilir ve etrafındaki Şehir ve köyleri yıkabilir. Ama yinede ‘bir yanardağ önceden dumanlar ve kıvılcımlar çıkararak, patlamak üzere olduğunu önceden duyurur.
Deprem nasıl oluşur
Fakat hiç kimse şimdiye kadar ne zaman deprem olacağım önceden söyleyebilmek için bir yol bulamamıştır. Depremi ,yaratan nedenler, yer altında olduğu için gözle görülebilir hiç. bir belirti vermezler. Yer altında, şu ya da bu nedenle bazı kayalar yer değiştirmektedir; lşte ‘bu sırada üstlerine gelen toprak ya da deniz parçasında kuvvetli bir sarsıntıya yol açar. Bu sarsıntı dalgaları yerin altında, belki binlerce metre derinlikte başlar. Bu dalgalar bazen çok hafif olur ve yalnız bir iki saniye sürer; bazen de çok şiddetli olur ve daha uzun sürer.
Dünyanın bazı yerlerinde, örneğin İngiltere’de şimdiye dek hiç şiddetli deprem olmamış,
Tokyo’da 76 saniye süren bir deprem. Tokyo’daki deprem 100 000’den fazla insanın ölümüne, yarım milyon evin yıkılmasına sebep olmuştur. Bu deprem öğleüstü saat 12.00’den önce tam 76 saniye sürmüştür.
hepsi de çok hafif geçmiştir. Fakat Pasifik kıyıları etrafındaki depremler çok şiddetli olmuş ve binlerce insanın hemencecik ölümlerine sebep olmuştur. Akdeniz’den Hindistan’a kadar uzanan yurdumuzu da içine alan “bazı ülkelerde yine bu çeşit depremler olmuştur. Ama ister hafif, ister şiddetli olsun, hiç kimse şimdiye dek depremin ne zaman başlayacağını, altındaki toprak sarsılmaya başlamadan önce anlayamamıştır.
Büyük depremler
Depremler bir şehirde olduğu zaman elbette çok büyük zararlara yol açmaktadır. Bu türlü depremlerin en önemlileri şunlardır:
1 kasım 1755 sabahı saat 10’a 20 kala meydana gelen deprem Lizbon şehrini yerlebir etmiştir.
18 nisan 1906’da sabaha karşı saat 5’te yine bir deprem San Fransisko şehrini hemen hemen tam bir yıkıntıya uğratmıştır.
1923 yılı eylülünde bir deprem Japonya’da Tokyo şehrini dümdüz etmiştir.
1939’da Erzincan’daki bir deprem yine tek bir evi sağlam bırakmamıştır.
1963’te Yugoslavya’nın Üsküp şehrindeki deprem de bu şehrin yarısını taş yığını haline getirmiştir.
1999 Gölcük depremi.
Deprem bölgeleri
Yurdumuzun Marmara ve Ege bölgeleriyle Doğu ve Kuzey Anadolu ve iç Anadolu’nun kuzeyi en çok deprem olan yerlerimizdir.